Wchłanianie magnezu w przewodzie pokarmowym
Choć w żywności możemy znaleźć pokaźne dawki magnezu, jest wiele czynników, które mogą sprawić, że jego wchłanianie w naszym przewodzie pokarmowym będzie utrudnione. Za ten efekt mogą odpowiadać niektóre przyjmowane leki, nadużywanie alkoholu lub inne składniki pokarmowe. Co zatem zrobić, aby poprawić wchłanialność magnezu?
Magnez wchłania się w początkowym odcinku jelita cienkiego, jednak musi pokonać długą drogę i wiele przeszkód (np. zmieniające się pH przewodu pokarmowego), aby dotrzeć do miejsca absorpcji. Z tego powodu, jeśli przyjmujemy magnez ze źródeł pozapokarmowych, warto zwrócić uwagę, aby preparat był podany w odpowiedniej formie, umożliwiającej pokonanie tej długiej drogi – od jamy ustnej, przez żołądek, aż do jelit. Może w tym pomóc specjalna otoczka substancji czynnej, która umożliwi jej uwolnienie w docelowym miejscu. Powleczenie preparatu otoczką nierozpuszczalną w soku żołądkowym, a rozpuszczalną w soku jelitowym, chroni także wrażliwą błonę śluzową żołądka. Dzięki temu magnez może uwolnić się dopiero w miejscu swojego najefektywniejszego wchłaniania, czyli w jelicie cienkim.
Tabletka dojelitowa przyjmowana doustnie to łatwa i efektywna forma podania preparatu. Oznacza to, że pomimo przyjmowania tabletki przez jamę ustną, substancja pomocnicza uwalniana jest dopiero w jelicie, a nie w żołądku, jak w przypadku wielu innych preparatów. Dzięki temu pozostaje ona nienaruszona, przechodząc przez kwaśne środowisko żołądka i ulegając rozpadowi i wchłonięciu dopiero w jelicie cienkim – miejscu najefektywniejszego wchłaniania. To dopiero tam zachodzi wchłanianie magnezu i jest to miejsce najoptymalniejszej absorpcji.
Wchłanianie jelitowe magnezu nie jest wprost proporcjonalne do jego spożycia. Zależy w dużej mierze od jego poziomu w organizmie. Im niższy mamy poziom magnezu, tym większe jest jego wchłanianie – i odwrotnie. Z żywności wchłania się jedynie około 50% magnezu. Dzieje się tak dlatego, że proces ten zakłóca wiele innych składników pokarmowych: błonnik pokarmowy (choć jednocześnie jest to bardzo pożądany i prozdrowotny składnik diety), fityniany, szczawiany czy fosforany. Choć pełnoziarniste produkty zbożowe, kasze, nasiona roślin strączkowych, orzechy czy niektóre zielone warzywa są bogatym źródłem magnezu, zawierają jednocześnie pokaźne dawki wspomnianych fitynianów czy szczawianów, które hamują jego wchłanianie. Magnez nie lubi się także z wapniem, cynkiem i żelazem, dlatego przyjmując te mikroelementy ze źródeł pozapokarmowych, warto zażywać je o różnych porach dnia. Ograniczone wchłanianie magnezu w przewodzie pokarmowym możemy jednak zwiększyć poprzez równoczesną podaż witaminy D, która jest istotnym stymulatorem jego wchłaniania w jelicie cienkim.
Sytuację poprawia dodatkowo witamina B6, która zwiększa wchłanianie magnezu oraz zmniejsza jego wydalanie wraz z moczem. Aby wspomóc działanie terapeutyczne leczenia niedoboru magnezu, warto jednocześnie zadbać o odpowiednią podaż tego składnika wraz z dietą. Szczególnie obfita
w magnez jest dieta oparta na modelu diety śródziemnomorskiej i dieta DASH. Dieta DASH (z ang. Dietary Approches to Stop Hypertension) to rekomendowany model żywienia w profilaktyce
i leczeniu nadciśnienia tętniczego krwi i chorób układu sercowo-naczyniowego. Jej podstawą są warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, ryby, chudy drób, nasiona strączkowe, orzechy i niskotłuszczowy nabiał, dlatego obfituje w magnez, wapń, potas, witaminy z grupy B i błonnik pokarmowy.
Podsumowując, suplementacja magnezu pozwala uzupełnić jego niedobór i zapewnić prawidłowy przebieg wielu procesów metabolicznych. Optymalną formą jego podawania jest tabletka dojelitowa, która przyjmowana drogą doustną przechodzi nienaruszona przez niskie pH soku żołądkowego i ulega rozpadowi z jednoczesnym uwolnieniem substancji aktywnej dopiero w jelicie cienkim – miejscu najbardziej optymalnego wchłaniania. Ogranicza to także jej drażniący wpływ na błonę śluzową żołądka i zapewnia najefektywniejsze działanie.
Autor: mgr Monika Hajduk. Dietetyk kliniczny
Bibliografia
- Jabłecka A et al. Preparaty magnezu. Farmacja Współczesna 2011; 4: 29-32.
- Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. Jarosza M et al. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2020.
- Iskra M et al. Magnez – rola fizjologiczna, znaczenie kliniczne niedoboru w nadciśnieniu tętniczym i jego powikłaniach oraz możliwości uzupełniania w organizmie człowieka. Nadciśnienie Tętnicze 2013; 17(6): 447-459.
- Kappeler D et al. Higher bioavailability of magnesium citrate as compared to magnesium oxide shown by evaluation of urinary excretion and serum levels after single-dose administration in a randomized cross-over study. BMC Nutr 2017; 3(1): 7. DOI: 10.1186/s40795-016-0121-3.
- Szymczyk H. Magnez – pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Farmacja Współczesna 2016; 9(4): 217-223.
- Firoz M et al. Bioavailability of US commercial magnesium preparations. Magnes Res 2001; 14(4): 257-262.
- Witkowski M et al. Methods of assessment of magnesium status in humans: a systematic review. Magnes Res 2011; 24(4): 163-180.
MG/A1/03/2023
